Mürdümük nedir ve Türkiye’de nerede yetişir soruları birçok kişi tarafından araştırılıyor. En kıraç yere ekilen mürdümük, gübre istemez, tarlayı birkaç kere sürmek istemez. Sarmaşık gibi yükselen filizlerinde sarımtırak, küçücük, kendine has çiçekleriyle bahar aylarında kendini gösterir. Peki, Mürdümük nedir ve Türkiye’de nerede yetişir? İşte, Mürdümük nedir ve Türkiye’de nerede yetişir sorularının detaylı cevapları…
Mürdümük nedir ve Türkiye’de nerede yetişir?
Nisan sonunda o filizlerden sarkan, 4-5 cm uzunluğunda, bezelyeye benzeyen, fakat ondan daha ince, içine sıralanmış mürdümük taneleriyle, olgunlaşmaya hazırlanmış mahsulünü görürsün. Bir tohumdan 7-8 filiz çıkmış, her filiz dipten tepeye kadar sıralanmış mürdümük kapçığı yüklü olduğundan yere yatmaya meyilli. Ama o yere pek yatmaya niyetli değildir. Birbirlerine dayanarak bütün filizler yükselmeye çalışır. Diz boyu yükseldiğinde durur. Sık ekildiğinden biraz boy atınca ekildiği tarlayı öylesine kaplar ki, toprağı göremezsiniz. Demek istediğim, biraz da süs bitkisi gibidir.
Mürdümük nerede yetişir?
Mürdümük daha çok baklagiller (Fabaceae) üyelerinin gen merkezi olarak bilinen Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yayılış göstermektedir. Ülkemizde çok dar alanlarda ve sınırlı miktarlarda sadece yaygın mürdümük ve nohut mürdümüğünün tarımı yapılmaktadır. Türkiye’de 3 bin 500 hektar alanda mürdümük ekilmekte. Nisan sonu veya mayıs ayı başlarında (o yılki iklime bağlı olarak) kapçık içindeki taneleri gelişmiştir, bezelye gibi. O yılların kutsal bitkisi olan mürdümüğe “bezelyenin üvey kardeşi de diyebiliriz. Dünyada 220 türü vardır ancak edinebildiğimiz sınırlı bilgiye göre sadece üç yerde ekiliyor ve yeniliyor. Datça, Bodrum, Sömbeki ve Girit Adası. Halk arasında, bıyık, mengefe, ak mördümük, müdürmük, mürdümek, paouules, kambilies, psares diyede söylenir.
Mürdümük nasıl kullanılır?
Çocukluğumuzdan kalma bir alışkanlıktır taze kapağıyla birlikte haşlayıp yemek. Haşlanmış mürdümüğü ceplerimize doldurur, öğle yemeğinden sonra gittiğimiz okula da götürürdük. Birçok çocuk bakarsın cebinden tek tek haşlanmış mürdümük kapçığını çıkarır, ağzına sokar ve tanelerini dişleriyle ağzına sıyırır ve yer. Çocuklar onu yemede bir maharet kazanmıştır Nasıl tutulacağını, dişlerin arasına neresinden alınacağını iyi bilirler Sadece çocuklar değil büyükler de ev oturmalarında haşlayıp tuzladıktan sonra hem sohbet eder hem yerlerdi yeşil mürdümük haşlamasını. Yani bir nevi çerez yerine de geçerdi.
Mayıs ayı sonlarında mürdümük tarlada sararmaya başlar. Henüz tam kurumadan, iyice sararınca tarladan elle yolunur. Hatta bu işe “yoluk” derler Datça’da. Yoluk işi, orak biçme başlamadan öncedir. Yoluk işi bitince zaten orak biçme başlardı. Yolunan mürdümük sapları harman yerinde yığılır ve kurumaya bırakılır. Kuruyunca sopalarla vurularak yahut üzerinde sığırlarla dönülerek, aynen harman döver gibi, saman oluncaya kadar dövülür ve saman şekline gelince savrulur. Samandan ayrılan mürdümük eve getirilip tahıl gibi saklanır.