Saptama sözcüğü Türk Dil Kurumu (TDK) tarafından yapılan tanımlamaya göre işi tespit etmek anlamında kullanılmaktadır. Öğrencilerin deneme sınavlarında ve çözmüş oldukları testlerde de sık sık karşısına çıkan Saptama cümleleri, dolayısıyla merak edilen hususlar arasında yer alıyor. Peki, saptama ne demek ve saptama cümlesi nasıl anlaşılır? İşte, pek çok öğrencinin merakla araştırdığı saptama hakkında detaylı ve açıklayıcı bilgiler
SAPTAMA NEDİR?
Saptama, bir araştırmanın ya da gözlem sonucunun okuyucu ile paylaşıldığı cümlelerdir. Saptama nesnel bir veriden çıkarılan öznel bir sonuç olarak da tanımlanabilir. Herkes tarafından bilinen bir şeyden öznel bir sonuç çıkarmak denilebilir.
Genellikle değerlendirme ve çıkarım, saptama cümleleri ile karıştırılabilmektedir.
SAPTAMA CÜMLESİ NE DEMEK?
Saptama cümlelerine örnek olarak şunları vermek mümkün olabilir;
Bu yıl ülkemizdeki cep telefonu kullanım sayısında artış görülebilmektedir.
Genellikle ergenlik döneminde geçirilen bocalama ve bunalım, kişilerin meslek seçimini de olumsuz olarak etkilemektedir.
ÇIKARTIM-SAPTAMA-DEĞERLENDİRME ARASINDAKİ FARK NEDİR?
Öğrencilerin sınav esnasında ya da test çözerken karşılaştıkları sorularda, çıkarım, saptama ve değerlendirme arasındaki farkı ayrıştırmakta zorluk çekmesi, sorularda yanlış cevap vermesine neden olabiliyor. Çıkarım-saptama-değerlendirme üçlüsünü ayrıştırmak için şu örnekler yararlı olabilir;
Çıkarım, nesnel sonuçlardan öznel sonuçlar çıkarmak anlamına gelmektedir. Örneğin, “Yapıtları hakkındaki araştırmalar, onun iyi bir yazar olduğunu gösterir” cümlesinde virgülden öncesi nesnel, virgülden sonrası ise çıkarım cümlesidir.
Saptama, tespit etmek demektir. Genellikle bir anket ve araştırma sonucunu sunar. Örneğin, “Spor faaliyetleri, stresin azalmasında çok etkilidir” cümlesinde görüldüğü gibi sonuç aktarma durumu söz konusudur.
Değerlendirme daha çok özneldir. Özellikle bir eser ve bir yapıt hakkında bilgi verir. Örneğin, “Bu eserde kahramanlar, layıkıyla okuyucuya sunulmuştur.” cümlesinde eser hakkında yorum yapıldığı için değerlendirme kategorisine girmektedir.
