Arama motorlarında en fazla araştırılan konu başlıklarından biri olan Borsada rüçhan kuponu ve rüçhan hakkı nedir soruları vatandaşlar tarafından merak ediliyor. Borsada ya da Anonim Şirketlerde rüçhan hakkı, elinde şirket hissesi bulunduran bir kişinin firmanın hisselerinden ön alım hakkının bulunması anlamına geliyor. Peki, Borsada rüçhan kuponu ve rüçhan hakkı nedir? İşte, Borsada rüçhan kuponu ve rüçhan hakkı nedir sorularının detaylı cevapları…
Rüçhan hakkı nedir?
Rüçhan hakkının doğması için firmanın mevcut paylarını satmaya karar vermesi gerekir ki siz hisseyi elinde bulunduran ulu hissedarlar olarak şirketin yeni çıkartacağı hisselerden ön alım hakkı elde edersiniz. İşte bunun borsa versiyonunda da borsaya kote olan bir şirket bedelli sermaye artışı kararı almalıdır. Bu taktirde her bedelli sermaye artışında mevcut hissedarlara bir ödül olarak bu sermaye artışına ücreti mukabilinde katılım hakkı verilir. Hem de ön sıralardan. Yani diğer dışardan katılacaklar sizin arkanızda yer alır. Pay alma hakkınız sizin mevcut sermayedeki payınız oranındadır. Yani Aselsan’ın tüm sermayesinin %1’ine sahipsiniz diyelim. (Olmaz da velev ki oldu) Aselsan’da yeni yatırım için mevcut borsada halka arz ettiği sermayesini %20’den %30’a çıkaracak. İşte bu yeni çıkacak sermayelerden %1 oranında alma hakkına sahipsiniz. Yani Aselsan önce size hak verir hisseyi almanız için.
Borsada rüçhan kuponu nedir?
Bedelli sermaye artırımı, bir şirketin esas sermayesine karşılık olan hisse senetlerinin bedelleri ödendikten sonra yeni hisse senedi çıkarılarak şirket sermayesinin arttırılmasıdır. Bu artırımında şirketin kasasına para girerken bedelsiz sermeye artırımında girmez. Bedelli sermaye artırımında yeni ihraç edilecek paylar için hissedarlara payları oranında rüçhan kuponu verilir. Bu kuponlar yatırımcıya yeni hisse senetleri alma önceliği hakkı sunmaktadır. Şirket ortakları bu kuponları kullanarak yeni paylarını satın alabilirler. Sermaye artırımına katılmak istemeyen yatırımcılar ise rüçhan haklarını borsada satabilirler. Artırım sonucu şirketin ödenmiş sermayesi ve öz sermayesi artarken şirketin hisse fiyatı ve toplam hisse adedi değişmektedir. Örnek ile açıklamak gerekirse;
A şirketinin 20 milyon TL ödenmiş sermayesi 50 milyon TL öz sermayesi 90 milyon TL de piyasa değeri olsun. Yani hisse fiyatı 4,5 TL. Bu şirket 1 TL’den (Rüçhan kullanım bedeli) %150 oranında bedelli sermaye artırımı yapmaya karar verdiğini düşünelim. Bedelli sonrası hisse fiyatı = ( Hisse fiyatı + Ruçhan kullanım bedeli x Bedelli artış oranı) / (1 + Bedelli artış oranı)
Bedelli sonrası hisse senedi fiyatı = (4,5 + 1 x 1,5) / (1+1,5) = 2,4 TL olur. Ödenmiş sermaye ise yüzde 150 artış ile 50 milyon TL olur. Rüçhan kuponlarının kullanım fiyatı ise 4,5 – 2,4 = 2,1 TL olarak bulunur. Elinde 100 adet A hissesi bulunan yatırımcı bedelli sermaye artırımına katılmak isterse 150 TL karşılığında 150 adet daha hisse alabilmektedir. Yatırımcının elinde toplamda 250 adet A hissesi olmuş olur. Yatırımcının elindeki hisse değeri ilk zamanda 450 TL iken 150 TL nakdi artış ile 600 TL olmuş olur. Yatırımcı eğer katılmak istemez ise rüçhan haklarını Bist Rüçhan hakkı kupon pazarı aracılığı ile satabilir.