Akdeniz Foku nesli tükendi mi sorusu pek çok kişi tarafından araştırılıyor. Üzerinde yapılaşma olmayan, insanların kolay ulaşamadığı ya da insan etkinliklerinden uzak kalmış yerleri, tercihen üreme veya barınma işlevleri gören kıyı mağara ve kovuklarına sahip; sessiz ve tenha kayalık sahilleri yaşama alanı olarak seçen Akdeniz fokları, bu alanların bozulmasından doğrudan etkilenmektedir. Peki, Akdeniz Foku nesli tükendi mi? İşte, Akdeniz Foku nesli tükendi mi sorusunun detaylı yanıtı…
Akdeniz Foku nesli tükendi mi?
Akdeniz Foku (Monachus monachus) nesli azalan bir yüzgeçayaklı ve Avrupa’nın bir numaralı nesli tehlike altındaki deniz memelisidir. Türkiye’deki sayılarının ise 100 civarında olduğu tahmin edilmektedir. CITES, Barselona ve Bern gibi uluslararası sözleşmelerin yanı sıra Su Ürünleri Sirküleri gibi ulusal kanun ve düzenlemelerle de tür ve yaşam alanları koruma altındadır. Aşırı ve plansız kıyısal yapılaşma sebebiyle yaşam alanlarının yok olması, aşırı ve yasadışı su ürünleri avcılığı sebebiyle balık stoklarındaki azalma, kasti öldürmeler ve balıkçı ağlarına takılmaları sonucu kaza ile ölümleri, fok mağaralarına turistik amaçlı dalış yapılması ve benzer rahatsız edici eylemler ve deniz kirliliği nedeniyle nesilleri hızla tükenmektedir.
Akdeniz Foku nedir?
Akdeniz Fokları, 20. yüzyılın başına kadar genelde Akdeniz kıyıları ve Doğu Atlantik kıyılarında Portekiz ile Batı Afrika sahilinden Senegal’e kadar 1000’ler ile ifade edilen bir nüfusa sahip bir şekilde yaşamaktaydılar. Ancak yanlış ve de aşırı avlanma, hayat alanlarının kaybından ve de deniz ekosistemi bozulması ile bu türün dünya dağılımı genel olarak daralmış, nüfusu azalmıştır. Dünya üzerinde yer alan 12 adet memeli hayvandan birisi bu türdür.
Akdeniz Foku nerede yaşar?
Akdeniz Foku, üzerinde yapılaşma bulunmayan, insanların kolay kolay ulaşamadığı ve ya insan etkinliklerinden çok uzak kalmış yerler ile tercihen üreme ya da barınma işlevleri görmekte olan kıyı mağara ve de kovuklarına sahip ayrıca sessiz kayalık sahillerini yaşama alanı olarak seçmiş olmaktadır. Bu alanların bozulmasından doğru bir şekilde etkilenmektedir. Ülkemizde İzmir’in Foça ilçesinde en çok miktarda Akdeniz Foku yer almaktadır. Diğer yandan Akdeniz foklarının değişik yapıda sahilleri kullanmamış olduğu sonucuna varılmamaktadır. Akdeniz fokunun özellikle beslenme amacı ile ıssız kayalık sahillerin dış tarafına çıkarak dolaşma alanını genişlettiğini, çakıllık kıyılar ve de nehir ağız kısımlarına da uğradığı bilinmektedir.
Akdeniz Foku nesli neden tükeniyor?
1950’lerde İstanbul Boğazı’nda bile görülen hatta yavrulayan Akdeniz foklarını günümüzde görmek için aylarca beklemeniz gerekebilir. Akdeniz fokunun bir insan ömrü süresi içinde dünyada yok olma sınırına gelmesi gerçekten trajik bir olaydır. Dünyada diğer fok türlerinin avcıları yine deniz canlıları olmuştur; örneğin katil balinalar, leopar fokları, köpekbalıkları, kutup ayıları ve hatta çakallar gibi. İnsan deyince işin içine hırs ve para dolu bazı belirgin insan faaliyetleri giriyor; yapılaşmayı hızlandıran el değmemiş kıyılarda yeni yolların açılması, ikinci konut kentleşmesi, koyların bir bir turizme açılması, bunların neden olduğu kirlilik, fokların kasti öldürülmesi (eskilerde yağı ve derisi için avcılığı) ve kanunsuz yapılan trol trata ve gırgır avcılığı… Ne yazık ki ülkemiz kıyılarında amansızca süregelen bu faaliyetlerin denetlenmesi ya hiç yapılmıyor ya da son derece yetersiz.